Nasiono

Agnieszka Dragon
Cała Warszawa

Nasiono to początek każdej rośliny. Są małe i nie mają wysokich wymagań. Wyposażone są w wiele ról i funkcji, nie zawsze oczywistych – rozmnażania, przetrwania ciężkich momentów, wpadania w stan hibernacji, zatrzymania i rozwoju, potrafią się rozsiewać i migrować. Ich zwyczaje są uważane za najważniejsze czynniki odpowiedzialne za sukces ewolucyjny roślin.

Żyją w mieszkaniach ludzi. Są wyhodowanym lub kupionym pokarmem – kawą, orzechem, fasolą, przyprawą. Bywa też, że człowiek nieświadomie przyniesie je do swojego domu. Wytrwale czekają w szafie przyczepione do ubrań lub pod łóżkiem – w kurzu i pyle sproszkowanych ziarenek piasku i innych cząsteczek. Czekają na dalszy ciąg wydarzeń w powtarzającym się cyklu przekazywania materiału genetycznego. Zagubione w szczelinach pękającego asfaltu, ożywiane są ulewami. Dają początek roślinie wyrastającej z pękniętej cegły.

Nasiona są cierpliwe. Przez miliony lat wykształciły najbardziej subtelne i najdoskonalsze sposoby hibernacji i przemieszczania się. Czas nie ma dla nich większego znaczenia. Zdolność kiełkowania szczawika zajęczego to pięćset lat.

Nasiona są sprytne. Okazy żyjące na granicy obszaru występowania danego gatunku nauczyły się wytwarzać większe i silniejsze nasiona. Z łatwością wykorzystują innych, żeby się przemieszczać. Na sierści, butach, z wodą, wiatrem, w ślinie, na kołach pojazdów. Nasiona fiołka, glistnika i jasnoty mają kuszący mrówki elajosom – bogate w tłuszcze i węglowodany ciałko tłuszczowe, które jest ich pokarmem. Przenosząc je, mrówki przyczyniają się do jego rozsiewania. Paszkot po spożyciu jagód jemioły czyści dziób na gałęziach, rozrzucając lepkie nasiona na potencjalnych roślinach żywicielskich. Sójki ukrywają orzechy laskowe i żołędzie w szczelinach kory lub dziuplach drzew, gryzonie natomiast pomagają w rozprzestrzenianiu ich poprzez kradzież i zakopywanie swych zdobyczy w zupełnie innym miejscu. 

Nasiona są mądre. Nauczyły człowieka przenosić je wraz z tworzonymi przez niego historiami – wspomnieniem z dzieciństwa, spotkaniem na działce, przygodą w krzakach, legendą miejską. Każde nasiono w rękach człowieka to jakaś opowieść, która zostaje zapamiętana i przekazana dalej. W taki sposób wędruje z rąk do rąk. Zawiniątka, słoiki, złożone na szybko koperty, rozrzucone po kieszeniach i torbach węzełki i tobołki migrują, przemierzając ludzkie granice miast i krajów. Nasiona budują społeczności i sieci połączeń. Nasiona są wolne.